Ook in Visvliet 6 april naar de stembus Waarom?

door Theun de Wit | 21 maart 2016 | Nieuws | 0 Reacties

Woensdag 6 april mogen we naar de stembus. Een referendum om voor of tegen te stemmen over de Associatieovereenkomst met Oekraïne.

Waarom een raadgevend referendum

In Nederland is het sinds 1 juli 2015 mogelijk om een raadgevend referendum aan te vragen over goedgekeurde wetten of verdragen. Het actiecomité GeenPeil voerde in september een grote campagne om het referendum aan te vragen. Er waren meer dan 300.000 geldige handtekeningen nodig om het referendum door te laten gaan.

Op 14 oktober 2015 maakte de Kiesraad duidelijk dat er, na een steekproef, 427.000 verzoeken geldig waren. Daarmee zal het referendum doorgang vinden. Het referendum vindt plaats op woensdag 6 april 2016. De vraag op het stembiljet luidt: Bent u voor of tegen de wet tot goedkeuring van de Associatieovereenkomst tussen de Europese Unie en Oekraïne?

Wat is een associatie-overeenkomsten (ook wel ‘associatieverdragen’ of ‘associatie-akkoorden’ genoemd) zijn bindende afspraken die de Europese Unie met derde landen sluit. Het is een specifiek soort internationale overeenkomst, gericht op verregaande samenwerking tussen de EU en het betreffende land. De overeenkomsten zijn met name gericht op economische samenwerking en handel, maar raken vaak aan veel andere onderwerpen, zoals versterking van de rechtsstaat en bescherming van de mensenrechten.

Het hele associatieverdrag telt zonder de bijlagen 323 pagina’s. Daarvan gaan er 306 over handel. Daarin worden allerlei beloftes opgesomd die de EU en Oekraïne elkaar doen om binnen tien jaar een vrijhandelszone tot stand te brengen. Dit betekent vooral dat Oekraïne zijn handelswetgeving in overeenstemming brengt met die van de Europese Unie.

Om je toch een beetje een beeld te geven van wat van wat dit associatieverdrag inhoud proberen we hier een beknopte versie weer te geven.

De Europese Unie heeft de afgelopen jaren veel werk gemaakt van het samenwerken met Oost-Europese landen. Het doel van deze partnerschappen is om politieke stabiliteit aan de buitengrenzen van de EU te bevorderen en de economische samenwerking met buurlanden te stimuleren. De voornaamste doelstelling van dit associatieverdrag is het verdiepen van de politieke en economische banden tussen de Europese Unie en Oekraïne.

Belangrijke onderdelen van het verdrag zijn:

Het bevorderen van vrede en stabiliteit op regionaal en internationaal niveau
Het versterken van economische en handelsrelaties zodat Oekraïne beter integreert in de Europese markt. Beide partijen moeten daardoor import- en exporttarieven afbouwen.
Het intensiveren van de samenwerking op het gebied van justitie en veiligheid ter versterking van rechtsstaat, democratie en respect voor fundamentele rechten en vrijheden.

In het akkoord zijn onder meer bepalingen opgenomen over meer samenwerking op het gebied van buitenlands en veiligheidsbeleid, het tegengaan van de verspreiding van massavernietigingswapens, duurzame ontwikkeling, het bevorderen van goed bestuur en het bestrijden van corruptie.

Argumenten voor het associatieverdrag

De Europese Unie kan een rol spelen in het oplossen van conflicten in Oekraïne door toezicht te houden op wapenstilstanden, het terugtrekken van zware wapens en het uitwisselen van krijgsgevangenen. De EU brengt daardoor stabielere buitengrenzen tot stand waardoor de veiligheid van lidstaten wordt verhoogd.

Oekraïne moet volgens het associatieverdrag haar economie moderniseren en overheidssteun aan bedrijven afbouwen. Het wordt daardoor interessanter voor bedrijven om te investeren in Oekraïne. Op dit moment is Nederland de een-na-grootste Europese investeerder in het land. Veel Nederlandse ondernemers zijn getroffen door handelsboycots door Rusland en hebben interesse in Oekraïne.

Het associatieverdrag maakt handel makkelijker en goedkoper. Import- en exporttarieven worden afgebouwd. Dit zorgt voor een grotere afzetmarkt voor bedrijven uit de EU en maakt import vanuit Oekraïne eenvoudiger. Ook Oekraïense exporteurs besparen bijna 500 miljoen euro per jaar omdat zij minder douanerechten hoeven te betalen.

Door het aangaan van samenwerking wordt Oekraïne gedwongen om zich meer aan te passen aan EU-standaarden voor mensenrechten en democratie. Ook moet Oekraïne meer werk maken van het tegengaan van corruptie.

Associatieverdragen hoeven niet te leiden tot nieuwe lidmaatschappen van de Europese Unie, maar leiden wel tot een machtiger Europees economisch blok. Dit betekent dat de Europese Unie sterker staat in onderhandelingen met andere staten.

Door het associatieverdrag krijgt de Europese Unie meer geo-politieke invloed in het oostelijke gedeelte van Europa. Op 1 januari 2016 traden ook associatie-overeenkomsten met Moldavië en Georgië in werking.

Oekraïne staat er economisch slecht voor. Om te voorkomen dat de economie van Oekraïne instort, kunnen EU-lidstaten het land helpen met financiële steun en technische assistentie.

Argumenten tegen het associatieverdrag

Oekraïne wordt ondanks een vredesakkoord nog steeds geteisterd door een oorlog. In minder dan een jaar tijd zijn er meer dan 6000 mensen omgekomen. Delen van het land staan onder leiding van pro-Russische separatisten die meer autonomie eisen. Het land is te instabiel om zo’n vergaande samenwerking als een associatie-akkoord mee aan te gaan.

De economische situatie in Oekraïne is instabiel. Tijdens de Krim-oorlog is de Oekraïense staatsschuld gestegen tot 110 procent van het bruto binnenlands product. In 2015 zal de economie van Oekraïne met 9% krimpen. Ook heeft het land meerdere leningen open staan bij het IMF. In het verdrag staat dat Oekraïne voor EU-steun in aanmerking komt. De bijstand wordt vastgesteld op basis van de behoeften van Oekraïne. Volgens tegenstanders kan er via de EU-steun te veel geld naar Oekraïne gaan.

Het associatieverdrag geeft een aanzet tot het afschaffen van visumverplichtingen. Mogelijk kunnen Oekraïners in de loop van 2016 visumvrij naar de EU reizen. Oekraïne staat bekend als een land waar veel mensenhandel, drugssmokkel en illegale prostitutie voorkomt. Visumvrij reizen kan het makkelijker maken voor criminelen om ongezien naar de Europese Unie te verhuizen.

Oekraïne is een voormalig Sovjet-land en heeft lange tijd goede relaties onderhouden met Rusland. Een associatie-overeenkomst zorgt ervoor dat Rusland een deel van haar invloed kwijt De Russische regering heeft dan ook laten weten dat het verdrag ‘ernstige consequenties’ zal hebben voor Oekraïne. Zo neemt Rusland maatregelen om de invoer van Oekraïense levensmiddelen stop te zetten.

Met het associatieverdrag worden import- en exporttarieven afgebouwd. Oekraïne integreert daardoor in de interne markt van de Europese Unie. Russische producten worden daardoor duurder, omdat daar nog wel importtarieven over betaald moeten worden. Het verdrag kan de handelsrelaties van de EU met Rusland in gevaar Dit kan leiden tot boycots van Europese producten of het terugtrekken van investeringen.

Een associatie-overeenkomst leidt tot een betere samenwerking met Oekraïne op het vlak van veiligheid en defensie. De Europese Unie zal dus vaker partij kiezen in (militaire) conflicten. Dit kan leiden tot een killere relatie met Rusland.

Een associatieverdrag kan gezien worden als een opstap naar een uiteindelijke toetreding van Oekraïne tot de Europese Unie en de euro. Er wordt in het verdrag echter niet gesproken van een toetreding. President Porosjenko van Oekraïne heeft wel aangegeven dat hij op een lidmaatschap hoopt.