Nederlands gebruiksaardewerk verzamelen : wat brengt een mens ertoe?
Toen mij gevraagd werd een stukje op de site van Visvliet te schrijven over mijn serviezenverzameling, waarvan een klein deel nu in de etalage van het archief staat, besefte ik dat ik mijzelf deze vraag nooit zo expliciet had gesteld. Wat bracht mij ertoe serviesgoed te gaan verzamelen? Geen noodzaak. Ik had borden, kopjes, schalen. Weliswaar geen compleet servies, maar het voldeed prima. Nee, realiseerde ik mij, het was een bepaalde kleur, die mij overhaalde de eerste twee kopjes bij een kringloopwinkel te kopen, die tot mijn verzameling zouden leiden. Het waren kopjes, naar later bleek, in de kleur celadon, pastel grijs/groen, van het servies Désirée ontworpen door Pierre Daems voor Petrus Regout Maastricht. Later werd voor mij de vorm van het serviesgoed interessanter en verdiepte ik mij verder in de verschillende Nederlandse ontwerpers van aardewerk en glas.
Ik ging wat naspeuringen doen op het internet en voor ik er erg in had, was ik gefascineerd door de wereld van pastel servies, dat in de mode was in de jaren 50 van de vorige eeuw. Ik las over de Nederlandse aardewerkfabrieken, zoals de eerder genoemde Petrus Regout Maastricht, Potterie De Driehoek Huizen, Fris Edam en de Goudse fabrieken Flora, Regina en Goedewaagen.
Petrus Regout, nu Sphinx 
Petrus Regout Maastricht 
Regina en Goedewaagen 
Potterie De Driehoek Huizen 
Fris Edam
Ik struinde kringloopwinkels en Marktplaats af en al gauw werd mijn kleine verzameling uitgebreid met allerhande serviesgoed in fijne pastelkleuren. Ik had inmiddels het complete servies Désirée van Regout, kopjes, gebakstel, pindastel en soepkommen en meer van De Driehoek en Goedewaagen. Als klap op de vuurpijl een prijswinnend servies van de ontwerper Floris Meydam voor Regina Gouda, Black Princess, in de kleur Sunny Princess.
Wat een aantal serviesonderdelen van verschillende ontwerpers gemeen hadden, was de tulpvorm, de opstaande puntjes van kopjes, schalen en bakjes. Alle producenten van serviesgoed hielden elkaars producten nauwlettend in de gaten en volgden elkaar op gepaste afstand in succesvolle ontwerpen. Toen Potterie De Driehoek haar servies Tulipe presenteerde, reageerde Regina woedend. De Driehoek van volgens Regime te ver gegaan. Tulipe was puur plagiaat van het Meydam servies Black Princess. Dit leidde tot ongenoegen en uiteindelijk tot een rechtszaak, die uiteindelijk door De Driehoek werd gewonnen. De rechter zag wel overeenkomsten, maar ook voldoende verschillen. Later bleek trouwens dat één van de uitvoeringen van Tulipe, wit en okergeel, van een verraderlijke schoonheid te zijn. De mooie kleur van het glazuur aan de binnenkant werd bereikt met loodglazuur. In combinatie met zure dranken kan het giftige lood vrijkomen. Midden jaren 70 werd dit glazuur voor serviesgoed wettelijk verboden.
Tot mijn verzameling behoren ook een paar koffiekopjes die door Goedewaagen gemaakt zijn voor koffiebranderij Smith uit Groningen. Je kon o.a. deze kopjes sparen met thee- en koffiepunten (Goudblad en Goudboon).
Mochten jullie meer willen weten over Nederlands gebruiksaardewerk en ontwerpers dan kan ik je de volgende site op internet aanbevelen: serviezendomein.nl
Josje de Roo
